Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers en dga’s: zo zit het fiscaal

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) is voor veel ondernemers en directeur-grootaandeelhouders (dga’s) een belangrijk vangnet. Bij langdurige ziekte of arbeidsongeschiktheid kan de AOV zorgen voor continuïteit in het inkomen. Tegelijkertijd leidt de fiscale behandeling van de premie in de praktijk regelmatig tot misverstanden. Hierna wordt een aantal fiscale aandachtspunten belicht.

Inkomstenbelasting (IB) ondernemers

Ondernemers die zelf of binnen een samenwerkingsverband in privé ondernemen (denk aan een VOF of maatschap), vallen onder de reikwijdte van de Wet op de inkomstenbelasting 2001. De door hen betaalde AOV-premie valt onder de zogenoemde ‘uitgaven voor inkomensvoorzieningen’. Dit betekent dat als voldaan wordt aan de voorwaarden in de wet, de premie fiscaal aftrekbaar is in box 1. De uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid zijn vervolgens ook belast in box 1.

Een regelmatig gemaakte fout in de praktijk is dat de premie als een ondernemingslast wordt aangemerkt. Dit is onjuist, de premie is namelijk niet in hoedanigheid van een bedrijfslast binnen de ondernemingssfeer aftrekbaar, maar wordt zoals hiervóór vermeld aangemerkt als een uitgave voor inkomensvoorzieningen buiten de onderneming om. Wat maakt dat uit? Welnu, de aftrek als onderneminglast is minder gunstig omdat de MKB-winstvrijstelling het aftrekpercentage drukt, waardoor de aftrek effectief ook nog eens lager uitvalt. 

BV: Dga is verzekeringnemer in privé

Als de dga verzekeringnemer en begunstigde is, is de fiscale behandeling hetzelfde als bij IB-ondernemers: de premie is aftrekbaar als uitgave voor inkomensvoorzieningen en de uitkering is belast tegen het progressieve tarief in box 1.

Let op: voor de aftrek moet de premie wel op de dga ‘drukken’. Als de BV de premie betaalt, moet de premie uiteindelijk via de rekening-courant tussen de BV en de dga worden verrekend. Gebeurt dat niet, dan kan de aftrek in box 1 in het geding komen.  

BV: BV is verzekeringnemer

Ingeval de polis op naam van de BV staat en die ook de premie betaalt, is de premie aftrekbaar via de fiscale winst- en verliesverrekening van de BV, tegen het geldende vennootschapsbelastingtarief. 

Zowel de BV als de dga in privé kan de begunstigde zijn. Dit is afhankelijk van de bepalingen omtrent loondoorbetaling bij arbeidsongeschiktheid in de arbeidsovereenkomst tussen de dga en de BV.

Let ook hier op de wie de premie feitelijk betaalt: de Belastingdienst vindt dat de premie die de dga in privé betaalt voor een AOV waarvan hij niet de verzekeringnemer en/of begunstigde is, niet in box 1 aftrekbaar is (standpunt kennisgroep verzekeringsproducten en assurantiebelasting van 6 november 2024, KG:070:2024:5).

Een ander aandachtspunt bij een polis op naam van de BV is dat een reeds lopende uitkering wegens arbeidsongeschiktheid van de dga eindigt op het moment dat de BV failliet gaat of als er beslag wordt gelegd op de bezittingen van de BV. Dit risico is er niet als de dga de polis in privé afsluit. 

Tot slot

Van belang is om goed te controleren op wiens naam de polis staat en wie de begunstigde. Zeker ook in situaties waarin een IB-onderneming is ingebracht in een BV, is het raadzaam na te gaan of de polis al dan niet is aangepast. Dit bepaalt in hoge mate de fiscale behandeling van de premie én de uitkering.