DIT ARTIKEL IS GESCHREVEN DOOR MARIO VAN DEN BROEK ([email protected]); HIJ IS EEN SENIOR ADVISEUR IN HET INTERNATIONAL SERVICES TEAM VAN RSM NEDERLAND MET EEN FOCUS OP GLOBAL TAX POLICY & GOVERNANCE.

Belasting wordt vaak louter gezien als een kostenpost voor het zakendoen, waarbij veel bedrijven ervan uitgaan dat hoe minder ze betalen, hoe beter. Maar met de toegenomen regelgeving, transparantie en controle zal dergelijk gedrag veranderen en is de "traditionele" manier van doen niet langer aanvaardbaar of zelfs niet meer mogelijk. Meer dan ooit staan internationaal actieve ondernemingen onder druk om aan te tonen dat zij integer handelen en "hun eerlijke deel" betalen.

In een wereldwijde context blijft de aandacht van ondernemingen voor duurzaamheid toenemen in reactie op de vraag van de consument, het consumentengedrag en het belang dat de financiële markten aan ESG hechten. Omdat ESG het gedrag van beleggers en de publieke opinie kan beïnvloeden, staat het nu hoog op de agenda van raden van bestuur. Vorig jaar bevestigde 's werelds grootste aandelenbelegger dat hij het tempo van zijn desinvesteringen wilde opvoeren door zich te concentreren op bedrijven die slecht presteren op bepaalde duurzaamheidscriteria. Norges Bank Investment Management stelt zich ten doel "financiële rijkdom voor toekomstige generaties veilig te stellen en op te bouwen" en beoordeelt hoe aandelen scoren op basis van doelstellingen op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur ("ESG").

Beleggers maken in toenemende mate gebruik van ESG-metriek om beslissingen over hun portefeuille te nemen, waarbij ze investeren in entiteiten die het goed doen en afstoten van entiteiten die achterblijven. De invoering van ESG-metriek die tot een totaalscore leidt, heeft ertoe geleid dat veel bedrijven jaarlijkse duurzaamheidsverslagen publiceren om aan te geven hoe zij ESG-beginselen in hun activiteiten integreren. In dit verband is de integratie van fiscale governance in algemene duurzaamheids- of ESG-doelstellingen essentieel om ervoor te zorgen dat internationaal actieve ondernemingen hun activiteiten uitvoeren met aandacht voor duurzaamheid en goed ondernemingsbestuur.

De 2030-agenda voor duurzame ontwikkeling, die in 2015 door alle VN-lidstaten is aangenomen, heeft instellingen als de EU en andere internationale fora geïnspireerd om hun eigen normen voor fiscale transparantie/ESG te gaan ontwikkelen. Inmiddels heeft een aanzienlijk aantal verschillende (ontwerp)normen het licht gezien, zoals de EU-richtlijn inzake duurzaamheidsverslaglegging voor bedrijven, de EU richtlijn inzake openbare CbCR en GRI 207 op grond waarvan een onderneming verplicht zal zijn verslag te doen van haar aanpak van belastingen, van haar fiscale governance, fiscale controle, fiscaal risicobeheer, betrokkenheid van belanghebbenden en haar beheer van zorgen in verband met belastingen.

OP WEG NAAR DE TOEKOMST

Van de drie traditionele pijlers die ESG vormen, is het "bestuur" waar belastingen een sleutelrol spelen. Door een combinatie van beleid, praktijken en beginselen is governance de manier waarop bedrijfsentiteiten de belangen van de stakeholders in evenwicht brengen en op elkaar afstemmen ter ondersteuning van een succesvolle langetermijnstrategie. Dit kan voor een groot deel worden bereikt door het aannemen en aanmoedigen van gedrag dat gericht is op wat het beste is voor een internationaal actieve onderneming in een voortdurend veranderende wereld. Dit geldt met name op het gebied van belastingen en de raden van bestuur van ondernemingen moeten echt inzien dat een doordacht belastingbeleid essentieel is voor goed ondernemingsbestuur en het bevorderen van duurzaamheid.

Bedrijfsleiders denken misschien dat ze niet betrokken zijn bij agressieve belastingstructurering zonder dat ze zich daadwerkelijk bewust zijn van wat dit soort gedrag tegenwoordig inhoudt en van de bijbehorende risico's op het gebied van fiscale integriteit. De maatschappij heeft de definitie van "agressief" bij het bespreken van belastingstrategie veranderd, waarbij structuren en beleidsmaatregelen die bij de invoering ervan niet als agressief werden beschouwd, nu als het tegenovergestelde kunnen worden gezien. Zo zou iets eenvoudigs als een holding met nauwelijks enige substantie in een groepsstructuur vroeger geen reden tot bezorgdheid zijn geweest, maar nu kan dit gemakkelijk worden gezien als een duidelijk teken van agressieve belastingplanning.

Om beter blijk te geven van goed ondernemingsbestuur en de risico's van fiscale integriteit te beheersen, kunnen raden van bestuur verschillende stappen ondernemen om dit effectiever te doen:

Waardering: Het management moet proberen een beter inzicht te krijgen in de verschillen tussen belastingoptimalisatie, -ontwijking en -ontduiking, zodat ze kunnen inschatten wat nu de risico's voor de fiscale integriteit zijn en hoe die risico's hun bedrijf beïnvloeden.
Beoordeling: Het management van een bedrijf moet zijn huidige fiscale beleid, strategieën en structuren beoordelen om te bepalen welk niveau van fiscale integriteitsrisico's mogelijk bestaat en deze benchmarken aan de hand van de relevante beschikbare regels, voorschriften en richtsnoeren.

Actie: Met een beter begrip en een vollediger beeld van de huidige toestand van de fiscale integriteitspositie van het bedrijf kunnen directies beslissen welke strategie het beste is voor hun bedrijf en in overeenstemming is met de beginselen van goed bestuur.
Observeren en bijwerken: Zodra de nodige fundamenten zijn gelegd, kan een bedrijf verdergaan met een coherente aanpak die zal worden gebruikt om de bestaande strategie en het beleid effectief te controleren, te onderhouden en te actualiseren.

Het belang van de rol die belastingen spelen bij het definiëren van corporate governance, en dus van ESG, kan niet worden onderschat. Belasting is een kernonderdeel van verantwoord ondernemen en bestuur, en zou een prioriteit moeten zijn voor elke raad van bestuur die wil garanderen dat wat hij doet het beste is voor zijn bedrijf en de samenleving in het algemeen.