Lights, camera, action! 

Nu de kerstversiering is opgeruimd en we begonnen zijn aan een kraakfris nieuw jaar, willen we even stilstaan bij de afgelopen 12 maanden om de belangrijkste mijlpalen en ontwikkelingen van 2022 op het gebied van duurzaamheid met u te delen.  Het is niet overdreven om te stellen dat 2022 een jaar is geweest van groot momentum voor klimaatactie en voor duurzaamheidsrapportage, met zeer invloedrijke ontwikkelingen op zowel mondiaal als regionaal niveau. 

 

Klimaatactie 

Als gevolg van de inval van Rusland in Oekraïne in februari 2022 was het afgelopen jaar een uitdagende jaar voor klimaatactie. Nu de gasleveringen aan Europa op grote schaal zijn stopgezet, zijn sommige landen teruggevallen op steenkool als noodoplossing, waardoor de reductiedoelstelling voor broeikasgassen van 55% tegen 2030 van de EU onder druk werd gezet.  
Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, verklaarde echter dat "de oorlog in Oekraïne de klimaatambitie van de EU niet heeft verzwakt, maar de Europeanen juist heeft wakker geschud om sneller van fossiele brandstoffen af te stappen". 
Op weg naar de klimaatconferentie van Sharm El-Sheikh – ook bekend als COP27 - in november, kondigde hij aan dat de doelstelling van de EU om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen zelfs zal worden verhoogd van 55% naar 57%. Het persbericht van het EU-parlement dat kort op zijn verklaring volgde, bevestigde dat de leden instemmen met een verhoging van deze EU-doelstelling, waardoor de reductiedoelstelling voor broeikasgassen van de EU voor 2030 verhoogd zal worden tot 57%.

COP27  bracht ongeveer 45 000 deelnemers uit 190 verschillende landen samen om ideeën uit te wisselen en samenwerkingsverbanden aan te gaan. De conferentie werd afgesloten met een mijlpaalovereenkomst over de financiering van "verlies en schade" voor kwetsbare landen die zwaar worden getroffen door de klimaatverandering. Verder heeft COP27, ondanks felle discussies over de haalbaarheid ervan en ondanks pogingen van sommige landen om terug te komen op de doelstelling om de temperatuurstijging te beperken tot 1.5C, deze doelstelling levend gehouden en in lijn met de overeenkomst van Parijs van 2015. Het onderwerp fossiele brandstoffen werd intensief besproken, maar ondanks het feit dat verschillende landen onvermurwbaar hebben geijverd voor een totale afbouw, werd er geen concreet akkoord bereikt. 
Hoewel meer actie en diepgaander inzet nodig zijn voor de planeet, is COP27 toch een bestendige stap naar meer klimaatrechtvaardigheid. 

 

Biodiversiteit

Enkele weken later vond in Montreal de VN-biodiversiteitsconferentie of COP15  plaats. Op 19 december werd de Kunming-Montreal overeenkomst ondertekend door bijna 200 landen, met als doel het land en de oceanen van de wereld te beschermen en het verlies aan biodiversiteit te voorkomen. 
Een van de belangrijkste punten van dit akkoord is een overeenkomst om tegen 2030 wereldwijd 30% van de natuur te beschermen en 30% van de aangetaste ecosystemen te herstellen (op het land en in de zee), waardoor dit akkoord een van de grootste verbintenissen tot behoud en herstel van land en oceanen in de geschiedenis is. De regeringen kwamen ook overeen het risico en de snelheid van uitsterven van alle soorten tegen 2050 te beperken. Een derde belangrijk element in de definitieve tekst is de expliciete erkenning van de rechten en gebieden van inheemse volkeren. 
Aangezien de overeenkomst van Kunming-Montreal zelf niet juridisch bindend is, zal het succes ervan afhangen van de uitvoering door de ondertekenende landen. Het biedt ons echter wel een enorme kans om onze aangetaste natuur te herstellen.

 

Duurzaamheidsrapportage en duurzame financiering 

Op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving heeft de Europese Commissie het jaar afgetrapt met het voorstel voor de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDD), waarover de Raad van Europa begin december een standpunt heeft ingenomen. 
Met deze tekst presenteert de EU een regeling voor de verantwoordingsplicht ter bescherming van het milieu en de mensenrechten in grote ondernemingen en hun waardeketen. Wanneer de nieuwe richtlijn aangenomen wordt, zullen grote Europese, maar ook niet-Europese bedrijven ertoe gehouden zijn om due dilligence analyses in te voeren om negatieve effecten van hun activiteiten op de mensenrechten en het milieu op te sporen, te controleren en te verhelpen. 
Met haar uitgebreide voorschriften wordt de geplande richtlijn algemeen beschouwd als een van de meest ambitieuze hervormingen van het vennootschapsrecht die ooit, waar ook ter wereld, is voorgesteld.

Het voorstel van de richtlijn vormt een aanvulling op andere regelgevingsinitiatieven van de EU, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (‘CSRD’). Beide zijn immers belangrijke onderdelen van de Europese Green Deal en vormen de basis van een duurzame toekomst voor Europa.
  
De CSRD is op 10 november door het Europese Parlement aangenomen. Met deze nieuwe richtlijn wordt het aantal ondernemingen dat onder de verslaggevingsregels valt sterk uitgebreid, van ongeveer 11.700 onder het bestaande kader voor duurzaamheidsrapportage – de richtlijn niet-financiële verslaggeving van 2014 – tot ongeveer 50.000 ondernemingen. Het hoofddoel is om beleggers vergelijkbare, betrouwbare en nauwkeurige gegevens te verstrekken en daarmee duurzaamheidsverslaggeving en financiële verslaggeving op gelijke voet te brengen. 
De krachtens de CSRD vereiste informatie zal verstrekt moeten worden overeenkomstig het gemeenschappelijk kader van Europese normen voor duurzaamheidsrapportage (European Sustainability Reporting Standards of ‘ESRS’). Opmerkelijk is dat deze normen veel sneller dan verwacht zijn ontwikkeld en goedgekeurd door de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG).   

Een eerste belangrijke ontwikkeling op het gebied van duurzame financiering werd geïntroduceerd door de European Securities and Markets Authority ("ESMA"), die in februari 2022 haar stappenplan voor duurzame financiering 2022-2024 publiceerde. Nu de voorkeur van beleggers verschuift naar milieuvriendelijke financiële producten en de Europese Unie ernaar streeft haar toezeggingen inzake de aanpak van klimaatverandering na te komen, is het bevorderen van de duurzaamheidsagenda voor ESMA van essentieel belang geworden. Dit stappenplan is een mijlpaal in ESMA’s werkzaamheden op het gebied van duurzame financiering en geeft duidelijk aan wat hun topprioriteit is: de strijd tegen greenwashing. Deze publicatie zal een sleutelrol spelen in de bijdrage van ESMA aan de Europese Green Deal en in de bescherming van Europese beleggers in deze evolutie richting duurzame financiering. 

Slechts enkele weken later stelde de Amerikaanse tegenhanger van ESMA, de Amerikaanse Securities and Exchange Commission ("SEC"), een nieuwe regel voor die een nieuw tijdperk zou kunnen inluiden voor de openbaarmaking van klimaatinformatie door beursgenoteerde ondernemingen in de Verenigde Staten. Deze nieuwe regel zou de ondernemingen die onder haar toepassingsgebied vallen opleggen om bepaalde klimaatinformatie te verstrekken in hun registratieverklaringen en hun jaarverslagen. Met dit baanbrekende voorstel wil ook de SEC een duidelijk kader bieden voor gestandaardiseerde, consistente en betrouwbare klimaatinformatie. Het belangrijkste doel van deze nieuwe bepalingen is beleggers en andere belanghebbenden te helpen begrijpen hoe klimaatverandering van invloed kan zijn op de ondernemingen waarmee zij werken of waaraan zij kapitaal toekennen. Nu de SEC de laatste hand legt aan haar controversiële nieuwe "klimaatregel", doen zowel voor- als tegenstanders een laatste poging om het agentschap te beïnvloeden, waardoor het regelgevingsproces wordt vertraagd. Echter, als deze regel wordt aangenomen, zal de klimaatrapportage in de Verenigde Staten niet langer grotendeels vrijwillig zijn, maar gereguleerd worden voor beursgenoteerde bedrijven.

 

Data zijn van essentieel belang

2022 was een jaar van positieve ontwikkelingen op verschillende gebieden met betrekking tot klimaatactie. Zowel op mondiaal als op regionaal niveau hebben verschillende autoriteiten een duidelijk standpunt ingenomen over duurzame ontwikkeling, waarbij zij streven naar voortdurende economische vooruitgang binnen de planetaire grenzen. Kernpunten in deze ontwikkeling van het afgelopen jaar zijn de structurele reductiedoelstellingen voor de uitstoot van broeikasgassen, de herbevestigde toezeggingen om de opwarming van de aarde te beperken en een baanbrekend initiatief om het verlies aan biodiversiteit te beperken.
Een andere ontwikkeling die in de loop van 2022 verder is uitgekristalliseerd, is de duurzaamheidsrapportage en de verschuiving van de vrijwillige toepassing ervan naar de sfeer van regelgeving en standaardisering. Voor de ondernemingen die onder deze nieuwe en geüpgradede regelgeving vallen, wordt flexibiliteit op dit gebied geleidelijk ingeruild voor de noodzakelijke vergelijkbaarheid en betrouwbaarheid van de gerapporteerde gegevens.  
In dit verband is het belangrijk in gedachten te houden dat deze eisen inzake duurzaamheidsverslaggeving hun bestaansreden vinden in klimaatdoelstellingen, zoals die van de Europese Green Deal of het Akkoord van Parijs van 2015, en dat de verwezenlijking van die doelstellingen op haar beurt afhankelijk is van adequate informatie en verslaggeving. 

De belangrijkste conclusie van 2022 is dan ook dat nauwkeurige en geloofwaardige duurzaamheidsgegevens niet langer een "nice to have" zijn, maar een absolute must. De vraag naar duurzaamheid gerelateerde informatie wordt in toenemende mate vereist door regelgevers en verwacht door investeerders en klanten, en breidt zich uit van grote en beursgenoteerde ondernemingen tot de kleinere bedrijven in hun hele waardeketen.  
De eerdergenoemde mijlpalen van het afgelopen jaar markeren een duidelijke toewijding aan klimaatactie en initiatieven voor duurzaamheidsrapportage, en voorspellen daarbij een razendsnel tempo voor 2023. 

 

Wij zijn er om u te helpen 

Als u meer wil weten over deze ontwikkelingen en de mogelijke gevolgen ervan voor uw onderneming, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.