Во современиот бизнис свет, информациските технологии се сржта на речиси секој процес, од обработка на нарачки и управување со финансии, до комуникација со клиенти и обезбедување на податоци. Но, колку и да се софистицирани, ниту еден ИТ систем не е непогрешлив. Понекогаш, еден мал пропуст – пропуштена надградба, неправилна конфигурација или дури човечка грешка – може да доведе до сериозни финансиски последици.

Зошто „малиот“ пропуст не е секогаш мал

Многу компании ја потценуваат важноста на ситните проблеми во системите. На пример, ако софтверот не е ажуриран со последната безбедносна надградба, веројатноста за злоупотреба се зголемува. Една ситна ранливост може да им овозможи на сајбер-криминалците да добијат пристап до чувствителни информации, како податоци за клиенти или банкарски сметки.

Дури и банален проблем, како неисправна автоматска резервација на податоци, може да стане катастрофален ако дојде до прекин во работата и компанијата не може да ги врати критичните информации.

Финансиски импликации од еден пропуст

Мал пропуст во ИТ систем може да влијае на повеќе начини врз финансиската состојба на компанијата:

  • Прекини во работењето

Секунда застој може да чини илјадници евра, особено во сектори каде што работата зависи од постојан проток на податоци (банкарство, е-трговија, логистика). На пример, ако плаќањата на веб-страницата не функционираат неколку часа, директно се губи приход.

  • Губење на доверба кај клиентите

Кога клиентите ќе дознаат за пропуст, особено ако е поврзан со нивните лични или финансиски податоци, довербата тешко се враќа. Намалениот број нарачки и откажувањето на услуги долгорочно влијаат на приходите.

  • Казни и регулаторни санкции

Во многу земји, постојат строги прописи за заштита на податоците (како GDPR во ЕУ). Пропуст кој резултира со компромитирање на податоци може да значи огромни казни.

  • Трошоци за санација

По инцидент, компанијата често мора да инвестира во форензичка анализа, нова инфраструктура, дополнителна обука за персоналот и PR кампањи за враќање на довербата.

Најчести сценарија каде мал пропуст води до голема загуба

1. Недоволна заштита од сајбер-напади

Пропуштена антивирусна надградба, слаба лозинка или небезбедна Wi-Fi мрежа – сите овие можат да бидат влезна точка за напаѓачите.

2. Човечки фактор

Најнапредните системи не можат да го надоместат недостатокот на свесност кај вработените. Еден клик на фишинг-мејл може да ја отвори вратата за целосен пробив во системот.

3. Неправилна конфигурација

Грешно поставени сервери, бази на податоци без енкрипција или неконтролирани привилегии на корисници се честа причина за пробиви.

4. Недостаток на бекап или невалиден бекап

Ако резервните копии не се тестираат редовно, при инцидент може да се открие дека податоците не можат да се вратат.

Реален пример: Од еден ред код до милионска загуба

Во 2019 година, една од најголемите банки во САД – Capital One – претрпе голем безбедносен инцидент поради погрешна конфигурација на заштитен ѕид во нивниот облачен сервис. Овој пропуст овозможи на поранешен вработен во Amazon Web Services да пристапи до чувствителни податоци на над 100 милиони клиенти и апликанти за кредитни картички.

Нападот резултираше со:

  • Откривање на лични информации како имиња, адреси, телефонски броеви, податоци за кредитни лимити и хаширани броеви на социјално осигурување;
  • Значителни трошоци за известување на клиентите, правни постапки и зајакнување на системите;
  • Казна од 80 милиони долари изречена од американските регулатори поради недоволна заштита на податоците.

Овој случај покажа дека дури и големите финансиски институции со значителни буџети за безбедност можат да бидат сериозно погодени од еден „мал“ пропуст во конфигурацијата на системот.

Како да се спречат ваквите ситуации

  • Редовно ажурирање на системите

Безбедносните надградби треба да се инсталираат веднаш по нивното објавување.

  • Политики за силни лозинки и повеќе факторска автентикација

Дури и ако лозинката се компромитира, дополнителниот безбедносен слој може да спречи злоупотреба.

  • Континуирана обука на вработените

Сите членови на тимот треба да знаат да препознаат потенцијални закани.

  • Редовно тестирање на безбедноста

Пенетрациски тестови, скенирање на ранливости и ревизии на кодот се клучни за превенција.

  • Валидација на резервните копии

Не е доволно само да се прави бекап – мора редовно да се тестира дали може успешно да се врати.

Заклучок

ИТ безбедноста не е еднократна инвестиција, туку постојан процес на надградба, тестирање и едукација. Мал пропуст може да изгледа безначајно, но во вистински (или погрешен) момент, може да предизвика катастрофални финансиски последици. Компаниите кои проактивно ги зајакнуваат своите системи и ја градат безбедносната култура се оние кои најуспешно ги избегнуваат овие скапи грешки.

Контактирајте нè за консултација и практични решенија кои ќе ја направат вашата ИТ инфраструктура побезбедна и поотпорна.

 

Објавените содржини, фотографии и видеа се во сопственост на РСМ Македонија и се заштитени согласно Законот за авторското право и сродните права и Законот за заштита на личните податоци. Секое неовластено преземање, репродукција, пренос или злоупотреба претставува повреда на правата и подлежи на санкции согласно важечките закони.
 

Nikola Ilievski
Постар соработник во ИТ и процесирање на податоци