Διαπιστώσεις και συμπεράσματα από την πρώτη διευρυμένη προετοιμασία φακέλων Transfer Pricing για τη χρήση 2012 και θέματα που θα πρέπει να απασχολήσουν τα στελέχη των εταιριών ενόψει των υποχρεώσεων για τη χρήση 2013.

Αποσαφήνιση έννοιας Transfer Pricing

Η έννοια του Transfer Pricing και πιο συγκεκριμένα η τεκμηρίωση των τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών αποτελεί στην ουσία μια έννοια που ναι μεν είναι γνωστή σε πολλά στελέχη εταιρειών αλλά παράλληλα υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν πολλές ασάφειες σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Η έννοια του Transfer Pricing είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχή των ίσων αποστάσεων (Arm΄s Length Principle) και στην πραγματικότητα αποτελεί μια ουδέτερη έκφραση, δηλαδή δεν ταυτίζεται απαραίτητα με λανθασμένες τακτικές τιμολόγησης. Οι πολιτικές Transfer Pricing δεν συνιστώνται μόνο για φορολογικούς λόγους, αλλά παράλληλα και σε άλλες περιπτώσεις όπως η ύπαρξη ρυθμιστικών τιμών από τις κυβερνήσεις, οι ρυθμίσεις δασμολογικού και συναλλαγματικού έλεγχου καθώς επίσης οι κανονισμοί υπεράσπισης του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Πιο συγκεκριμένα, μια ενδοομιλική συναλλαγή θεωρείται ότι συμμορφώνεται με την αρχή των ίσων αποστάσεων αν η τιμή, οι όροι και οι συνθήκες της συναλλαγής είναι οι ίδιοι/ίδιες με αυτούς/αυτές που θα ίσχυαν μεταξύ ανεξάρτητων εταιρειών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Υπηρεσία Εποπτείας της Αγοράς του υπουργείου Ανάπτυξης επέβαλε πρόστιμο συνολικού ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ σε γνωστή πολυεθνική εταιρία για παραβάσεις του Ν3728/08 περί ενδοομιλικών συναλλαγών.

Ευρεία εφαρμογή της τεκμηρίωσης των τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών στην Ελλάδα.

Η πρώτη ευρεία εφαρμογή της υποβολής του πίνακα τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών παράλληλα με την προετοιμασία των φακέλων τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών ξεκίνησε για τη χρήση 2012 με τον υποχρεωτικό έλεγχο των φακέλων τεκμηρίωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών στα πλαίσια του φορολογικού πιστοποιητικού από τους ορκωτούς ελεγκτές καθώς επίσης και με την εφαρμογή του ν.4110/2013.

Και ενώ, λοιπόν, οι εταιρίες που ελέγχονται υποχρεωτικά από ορκωτούς ελεγκτές ανταποκρίθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην προετοιμασία του φακέλου τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών για τη χρήση 2012, γεγονός που παράλληλα σημαίνει ότι υπήρξαν και διορθώσεις σε ότι αφορά την πολιτική τιμολόγησης των ενδοομιλικών συναλλαγών για το 2013 έτσι ώστε να είναι συμβατή με την αρχή των ίσων αποστάσεων (arms length principle) δεν μπορούμε να πούμε ότι ίσχυσε το ίδιο για τις εταιρίες που δεν ελέγχονται από ορκωτούς. Πιο συγκεκριμένα πολλές εταιρίες ενώ πληρούσαν τις προϋποθέσεις για την τεκμηρίωση των ενδοομιλικών συναλλαγών δεν υπέβαλλαν πίνακα ενδοομιλικών συναλλαγών και πόσο μάλλον δεν προετοίμασαν τον αντίστοιχο φάκελο τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών. Βεβαίως δεν είναι λίγες και οι εταιρίες που ενώ υπέβαλαν τον πίνακα ενδοομιλικών συναλλαγών δεν έχουν προχωρήσει ακόμα στην προετοιμασία του φακέλου τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι λόγω του δυσμενούς οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα είναι πολλές οι εταιρίες που εμφανίζουν ζημιές, γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα συγκρισιμότητας αφού σύμφωνα με τις αρχές του ΟΟΣΑ ένα από τα βασικά κριτήρια συγκρισιμότητας από την εφαρμογή μεθόδων που στηρίζονται σε βάσεις δεδομένων είναι η κερδοφορία των εταιριών. Τέλος, θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη των ελεγκτικών αρχών ότι η αρνητική αυτή οικονομική συγκυρία έχει οδηγήσει πολλές εταιρίες στο να επιλέξουν να λειτουργούν με αρνητικά περιθώρια κέρδους προκειμένου να κρατήσουν το μερίδιο τους στην αγορά και να μη σταματήσουν τη δραστηριότητα τους και όχι απαραίτητα για να φοροδιαφύγουν.

Δεδομένου όμως ότι τα πρόστιμα για εκπρόθεσμη και μη υποβολή πίνακα τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών για το 2012 έχουν ήδη αρχίσει να αποστέλλονται από το Υπουργείο Οικονομικών στις αρμόδιες εφορίες καθώς επίσης και λόγω της προθεσμίας υποβολής του πίνακα ενδοομιλικών συναλλαγών για τη χρήση 2013 μέχρι την 30η Απριλίου 2014 παραθέτουμε στη συνέχεια τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τον πίνακα τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών καθώς επίσης και της προετοιμασίας του φακέλου τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών.

Σε αυτό το σημείο κρίνεται σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι προβλέπεται αυτοτελές πρόστιμο επί των δηλούμενων ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης, το οποίο ορίζεται σε:

  • 1/1.000 στην περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής του συνοπτικού πίνακα πληροφοριών και εκπρόθεσμης διάθεσης του φακέλου τεκμηρίωσης στην ελεγκτική αρχή το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 1.000 ευρώ και μεγαλύτερο των 10.000 ευρώ και
  • 1/100 στην περίπτωση μη υποβολής του συνοπτικού πίνακα, αλλά και μη διάθεσης του φακέλου τεκμηρίωσης το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 10.000 ευρώ και μεγαλύτερο των 100.000 ευρώ.

Νομοθετικό πλαίσιο

Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων σχετικά με την τεκμηρίωση των τιμών   των ενδοομιλικών τους συναλλαγών πήγαζαν μέχρι πρόσφατα από το άρθρο 26 του ν.3728/2008 του Υπουργείου Ανάπτυξης και από το ν.3775/2009 του Υπουργείου Οικονομικών.

Με την ψήφιση του ν.4110 τον Ιανουάριο του 2013, το ισχύον νομικό πλαίσιο απλοποιήθηκε σημαντικά. Οι νέες διατάξεις για την τεκμηρίωση των τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών εφαρμόζονται για διαχειριστικές περιόδους που ξεκινάνε από 01/01/2012.

Τέλος με την ΠΟΛ.1284/31.12.213 ορίζεται η διαδικασία για την προέγκριση μεθοδολογίας ενδοομιλικής τιμολόγησης, διαδικασία όμως που όπως δείχνουν τα πράγματα θα αργήσει ακόμα να μας απασχολήσει.

Η έννοια του Transfer Pricing αφορά τις τιμές που χρεώνονται στις ενδοομιλικές συναλλαγές όπως π.χ. πώληση αγαθών, παροχή υπηρεσιών, χορήγηση δανείων με σύμβαση, μεταβιβάσεις μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή μεριδίων ποσοστών συμμετοχής σε κοινωνία αστικού δικαίου ή σε κοινοπραξία (εκτός κοινοπραξίας τεχνικών έργων), μεταβιβάσεις δαπανών διοικητικής υποστήριξης, δικαιωμάτων και ακινήτων.

Υποχρέωση τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών έχουν οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, που συνδέονται με άλλες επιχειρήσεις κατά την έννοια της παραγράφου 32 του άρθρου 39 του Κ.Φ.Ε.. Το ίδιο ισχύει και για τις μόνιμες εγκαταστάσεις αλλοδαπής επιχείρησης στην Ελλάδα.

Γεγονός που δημιούργησε και συνεχίζει να δημιουργεί ακόμα και σήμερα σύγχυση είναι η έννοια των συνδεμένων εταιριών. Πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 64 του Ν.4170 ορίζεται ότι ως συνδεμένες νοούνται οι επιχειρήσεις οι οποίες συνδέονται άμεσα ή με ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τρία τοις εκατό (33%) ή συνδέονται με κάθε άλλο πρόσωπο με το οποίο υπάρχει σχέση άμεσης ή έμμεσης ουσιώδους διοικητικής εξάρτησης ή ελέγχου ή το πρόσωπο αυτό ασκεί καθοριστική επιρροή ή έχει τη δυνατότητα καθοριστικής επιρροής στη λήψη των αποφάσεων της επιχείρησης ή σε περίπτωση που και τα δύο πρόσωπα έχουν σχέση άμεσης ή έμμεσης ουσιώδους διοικητικής εξάρτησης ή ελέγχου ή δυνατότητα καθοριστικής επιρροής από τρίτο πρόσωπο.»

Αυτό σημαίνει π.χ. ότι ακόμα και ένας μέτοχος που έχει ποσοστό άνω του 33% σε μια εταιρεία Α και προσφέρει τις υπηρεσίες του ως γιατρός, μηχανικός κ.α. από την ατομική του επιχείρηση Β προς την εταιρία στην οποία ασκεί έλεγχο (εταιρία Α) θα πρέπει εφόσον πληρούνται τα οικονομικά κριτήρια (που θα εξετάσουμε παρακάτω) να υποβάλλουν πίνακα τεκμηρίωσης τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών και οι δύο εταιρίες.

Από την υποχρέωση τεκμηρίωσης απαλλάσσονται i) εμποροβιομηχανικές εταιρίες του α.ν. 89/1967, ii) ανώνυμες εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης, iii) εταιρίες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων του, iv)εταιρίες ειδικού σκοπού του ν. 3156/2003 (Α΄ 157) και του ν. 3601/2007 (Α΄178) με έδρα στην Ελλάδα, v) εταιρίες παροχής πιστώσεων του ν. 2937/2001 (Α΄ 169),            vi) Χρηματιστηριακές, vii) Τράπεζες

Επίσης εξαιρούνται συναλλαγές με μία ή περισσότερες συνδεδεμένες επιχειρήσεις η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ ή τις 200.000 ευρώ αθροιστικά, εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα της διαχειριστικής χρήσης για το σύνολο των συνδεδεμένων δεν υπερβαίνει ή υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ αντίστοιχα.

Στο άρθρο 50 Ν.4172 αναφέρεται ότι κέρδη που έπρεπε να πραγματοποιηθούν αλλά τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνονται στα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας μόνον στο βαθμό που δεν μειώνουν το ποσό του καταβλητέου φόρου. Επίσης με το άρθρο 91 του ν.4182/2013 και την ΠΟΛ.1220/26.9.2013 ορίστηκε ως όριο άνω του οποίου υπάρχει υποχρέωση τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών το όριο των 20.000 ευρώ ανά συναλλαγή συνδεδεμένης.