Linkedin
Facebook
Email
more
Zowel in Europa als internationaal herzien overheden, bedrijven en burgers de fundamenten van hun productie- en consumptiepatronen. Geconfronteerd met de schaarste aan natuurlijke hulpbronnen, de toenemende milieudruk en de groeiende kwetsbaarheid van wereldwijde toeleveringsketens, is de circulaire economie een krachtig antwoord dat economische welvaart en respect voor de grenzen van onze planeet met elkaar kan verzoenen.
In tegenstelling tot het traditionele lineaire model van "ontginnen, produceren, wegwerpen", stelt de circulaire economie een echte systemische transformatie voor, met als doel materialen en producten zo lang mogelijk in omloop te houden dankzij slimme ontwerpen, efficiënt gebruik en verantwoorde valorisatie
Ze is gericht op vijf kernprincipes die elke stap van de waardeketen beïnvloeden: het ontwerpen van veilige, duurzame en recycleerbare producten; efficiënt produceren met minimale afval; het bevorderen van verantwoorde consumptiepatronen; het verlengen van de levensduur van producten via herstel en hergebruik; en het afval omzetten in waardevolle grondstoffen.
EEA, 2024
Door deze principes te integreren in een regeneratieve kringloop toont het circulaire model zijn vermogen om hulpbronnen te behouden, milieueffecten te verminderen, duurzame groei te stimuleren, banen te creëren en de veerkracht op lange termijn te versterken.
De circulaire economie in Europa
De overgang naar een circulaire economie is inmiddels een strategische prioriteit voor de Europese Unie. Circulariteit is niet langer enkel een milieudoelstelling: ze is uitgegroeid tot een pijler van de Europese veerkracht, veiligheid en concurrentievermogen. Deze ambitie werd benadrukt tijdens de Europese Groene Week 2025, die plaatsvond onder het thema “Circulaire oplossingen voor een concurrerend Europa”, waarmee de EU haar voornemen onderstreepte om circulariteit centraal te stellen in haar economische en industriële strategie.
Toch blijft Europa, ondanks de vooruitgang van de Green Deal, grotendeels lineair: slechts 12 % van de materialen wordt hergebruikt of gerecycleerd. De Clean Industrial Deal stelt een ambitieus doel: dit percentage verdubbelen tot 24 % tegen 2030. Een doel dat alleen haalbaar is door regelgeving, innovatie en marktwerking op elkaar af te stemmen.
Om deze transformatie te versnellen, is de Europese Commissie van plan om in 2026 de Circular Economy Act aan te nemen. Deze wetgeving heeft tot doel om:
- Een echte eengemaakte markt creëren voor secundaire grondstoffen (SGM);
- Vraag en aanbod van hoogwaardige gerecycleerde materialen stimuleren;
- De regelgeving rond circulaire initiatieven tussen lidstaten harmoniseren;
- Circulaire innovatie en investeringen stimuleren via financiële prikkels.
De Circular Economy Act vormt een pijler van het EU-concurrentievermogenkompas, dat erop gericht is Europa tegen 2030 tot wereldleider in de circulaire economie te maken. De circulaire transitie is dus niet enkel een ecologische noodzaak: ze manifesteert zich als een concurrentiestrategie die Europa veerkrachtiger maakt, minder afhankelijk van externe hulpbronnen en beter voorbereid op toekomstige schokken.
Om een inclusieve aanpak te waarborgen, heeft de Europese Commissie in augustus 2025 een openbare raadpleging gelanceerd over deze toekomstige wetgeving, die openstaat tot 6 november 2025. Alle belanghebbende worden uitgenodigd om bij te dragen aan de vormgeving van de toekomst van de circulaire economie in Europa.
Interconnecties met andere duurzaamheidskwesties
Het verslag “State of Play 2025” van EFRAG bevestigt het groeiende belang van circulariteit. Onder de bedrijven die duurzaamheidsverklaringen hebben gepubliceerd in overeenstemming met de ESRS, wordt de circulaire economie beschouwd als het op één na belangrijkste milieuthema, net na de klimaatverandering, dat door ongeveer 65 % van de rapporterende ondernemingen als materieel wordt aangemerkt.
Maar circulariteit staat niet op zichzelf: ze is nauw verbonden met andere wereldwijde duurzaamheidskwesties. Ze fungeert als een transversale hefboom door actief bij te dragen aan meerdere Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, waaronder verantwoorde consumptie (SDG 12), klimaatactie (SDG 13), waardig werk en inclusieve groei (SDG 8) en het behoud van terrestrische ecosystemen (SDG 15).
Biodiversiteit
Ongeveer 90 % van het wereldwijde verlies biodiversiteit is verbonden met de winning en verwerking van natuurlijke hulpbronnen. Door de afhankelijkheid van primaire grondstoffen te verminderen en regeneratieve ontwerpbenaderingen te bevorderen, verlichten circulaire strategieën de druk op ecosystemen en dragen ze bij aan positieve resultaten voor de natuur. Voor meer informatie over biodiversiteit, raadpleeg ons vorige artikel “De toekomst schrijven met de natuur”, gepubliceerd op 22 september 2025.
Klimaatverandering
Bijna 45 % van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen is afkomstig van de productie en het gebruik van goederen, materialen en voedsel. Door gerichte circulaire strategieën toe te passen in slechts vijf sleutelsectoren (cement, aluminium, staal, kunststoffen en voeding) zou deze uitstoot bijna gehalveerd kunnen worden.
Sociale impact
De circulaire transitie biedt ook concrete economische en sociale perspectieven. Activiteiten zoals herstel, remanufacturing en recyclage zijn arbeidsintensief, creëren lokale werkgelegenheid en bevorderen de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden. Ze ondersteunen een rechtvaardige transitie, waarin milieuprogressie hand in hand gaat met sociale inclusie en gedeelde welvaart.
Kansen voor ondernemingen
Voor ondernemingen is circulariteit niet louter een wettelijke verplichting: het is een echte strategische kans om duurzame waarde te creëren. Elke organisatie kan haar eigen traject uitstippelen door circulaire principes te integreren in het ontwerp van haar producten, haar toeleveringsketens en klantrelaties.
Door circulair te denken kunnen ondernemingen hun kosten en risico’s met betrekking tot materiaalvoorziening verlagen, hun operationele efficiëntie verbeteren en nieuwe inkomstenstromen ontwikkelen via hergebruik, herstel en dienstgebaseerde modellen. Circulariteit draagt bovendien bij tot sterkere klantentrouw en een betere merkreputatie, in een context waarin consumenten steeds vaker kiezen voor verantwoorde en transparante ondernemingen.
Circulariteit beperkt zich niet tot afvalbeheer: ze nodigt uit tot een diepgaande herziening van hoe waarde wordt gecreëerd, benut en gedeeld. Ondernemingen die deze modellen vandaag al omarmen, zullen beter voorbereid zijn om te gedijen in een context van schaarste aan hulpbronnen, toenemende regelgeving en groeiende verwachtingen van stakeholders.
Besluit
De circulaire transitie van Europa versnelt, maar de kloof tussen ambitie en uitvoering blijft aanzienlijk. Het verdubbelen van de circulariteitsgraad tegen 2030 vereist een gezamenlijke mobilisatie van beleidsmakers, economische actoren en consumenten.
De instrumenten, financieringsmechanismen en regelgevende kaders beginnen vorm te krijgen. Wat nog ontbreekt, is de inzet om ze volledig in werking te stellen.
De circulaire economie is niet alleen gericht op het verminderen van impact, maar nodigt uit tot een herdefiniëring van succescriteria. Laten we samen het gesprek aangaan: onze experts kunnen u begeleiden bij deze transitie en u helpen de sleutelindicatoren te identificeren die écht van belang zijn voor uw onderneming.
