De wandelgangen van de fiscale afdelingen van bedrijven ondergaan een stille maar diepgaande transformatie. Voorbij zijn de dagen van eindeloze spreadsheets en handmatige berekeningen. In plaats daarvan luidt kunstmatige intelligentie een tijdperk van ongekende mogelijkheden en efficiëntie in. Toch vertegenwoordigt deze technologische revolutie veel meer dan een simpele upgrade van tools en processen - het markeert een fundamentele verschuiving in de manier waarop fiscale functies werken en waarde leveren.

Het fiscale landschap van vandaag lijkt weinig op dat van slechts een paar jaar geleden. In moderne belastingafdelingen doorzoeken machine learning-algoritmen binnen enkele seconden duizenden transacties en ontdekken ze patronen en anomalieën die zelfs de meest ervaren professionals misschien over het hoofd zien. Tools voor natuurlijke taalverwerking verslinden complexe belastingwetgeving in meerdere rechtsgebieden en destilleren cruciale inzichten in realtime. Ondertussen kijken voorspellende analyses in de toekomst en voorspellen ze de fiscale implicaties van zakelijke beslissingen voordat ze worden genomen. Maar misschien wel het meest fascinerende aspect van deze transformatie is niet de technologie zelf, maar de manier waarop het de rol van belastingprofessionals hervormt. Het stereotiepe beeld van fiscalisten verscholen in technische berekeningen maakt plaats voor iets veel dynamischer. De belastingprofessionals van vandaag komen naar voren als strategische adviseurs, die diepgaande technische kennis combineren met technologische vloeiendheid om bedrijfswaarde te creëren.

Dit artikel is geschreven door Mario van den Broek ([email protected]) en Mourad Seghir ([email protected]). Mario en Mourad maken deel uit van RSM Netherlands Tax, met een focus op International Tax and Technology Innovation.

In dit artikel wordt onderzocht hoe internationale belastingafdelingen deze uitdagingen kunnen omzetten in kansen door middel van strategische AI-integratie. In plaats van belastingen te zien als een kostenpost die gericht is op compliance, herpositioneren vooruitstrevende organisaties hun fiscale functies als strategische activa die meetbare bedrijfswaarde opleveren. Door een afgemeten, praktische benadering van AI-adoptie te omarmen, kunnen belastingafdelingen navigeren door de complexiteit van de huidige regelgeving en zich tegelijkertijd positioneren voor de uitdagingen van morgen. 

De timing van deze transformatie kan niet crucialer zijn. Terwijl organisaties over de hele wereld worstelen met een groeiend tekort aan bekwame belastingprofessionals, biedt AI een overtuigende oplossing. Door routinetaken te automatiseren, kan het bestaande personeel zich concentreren op werk dat echt menselijk oordeel en expertise vereist. Dit gaat niet alleen over meer doen met minder, het gaat erom dat we de manier waarop belastingwerk wordt gedaan fundamenteel opnieuw vormgeven.

De voordelen gaan verder dan alleen efficiëntiewinsten. In het tijdperk van toenemend toezicht door de regelgevende instanties zorgen AI-systemen voor meer structuur en consistentie in belastingprocessen. Door beslissingen, berekeningen en aanpassingen automatisch te loggen, creëren ze een betrouwbaar digitaal dossier dat het interne toezicht kan versterken en externe audits kan vergemakkelijken. Deze verbeterde zichtbaarheid gaat niet alleen over compliance, maar ook over het opbouwen van vertrouwen en geloofwaardigheid in een steeds complexere belastingomgeving.

De impact van AI op fiscale operaties is zowel breed als diep. Organisaties profiteren van verbeteringen in nauwkeurigheid, waarbij machine learning enorme hoeveelheden gegevens verwerkt met minimale fouten. Wereldwijde compliance, ooit een nachtmerrie van tegenstrijdige vereisten en rechtsgebieden, wordt beheersbaar via AI-aangedreven systemen die zorgen voor consistentie over de grenzen heen en tegelijkertijd planningsmogelijkheden identificeren. Maar misschien wel het meest intrigerende is dat AI belastingafdelingen in staat stelt dingen te doen die voorheen onmogelijk waren. Voorspellende analyses stellen organisaties nu in staat om de fiscale implicaties van complexe zakelijke beslissingen in realtime te modelleren. AI-algoritmen identificeren patronen en trends die nieuwe planningsmogelijkheden suggereren en houden gelijke tred met de snel veranderende belastingwetgeving in meerdere rechtsgebieden.

Maar te midden van al deze technologische veranderingen blijft het menselijke element cruciaal. De meest succesvolle organisaties erkennen dat AI geen vervanging is voor menselijke expertise, maar eerder een krachtig hulpmiddel dat deze verbetert. Ze investeren in het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden en capaciteiten, het creëren van culturen waar technologische geletterdheid net zo gewaardeerd wordt als technische belastingkennis.

Transformaties in de echte wereld

De impact van AI op belastingafdelingen is al duidelijk in alle sectoren, waarbij bedrijven dramatische verbeteringen melden op het gebied van efficiëntie, nauwkeurigheid en strategisch vermogen.
ProductiesectorEen Duitse autofabrikant heeft een revolutie teweeggebracht in zijn indirecte belastingprocessen door AI-software te implementeren die automatisch duizenden onderdelen en componenten in wereldwijde toeleveringsketens classificeert. Het systeem verwerkt nu btw-bepalingen met een nauwkeurigheid van 99%, waardoor de handmatige beoordelingstijd met 75% wordt verkort en nalevingsfouten vrijwel worden geëlimineerd. Wat nog belangrijker is, het bevrijdde hun belastingteam om zich te concentreren op strategische optimalisatie van de supply chain, wat resulteerde in een jaarlijkse belastingbesparing van € 2,5 miljoen.

Technologiesector

Een toonaangevend softwarebedrijf implementeerde machine learning-algoritmen om transfer pricing-documentatie te beheren in al zijn wereldwijde activiteiten. Het systeem analyseert miljoenen transacties, identificeert vergelijkbare datapunten en genereert realtime inzichten voor prijsaanpassingen. Dit zorgt niet alleen voor compliance, maar biedt ook strategische inzichten voor beslissingen over bedrijfsuitbreiding.

Farmaceutische industrie

Een Europees farmaceutisch bedrijf heeft natuurlijke taalverwerking ingezet om wijzigingen in de belastingwetgeving op de wereldmarkten te volgen. Het systeem waarschuwt het belastingteam voor relevante wijzigingen, beoordeelt mogelijke effecten en stelt de nodige aanpassingen aan de nalevingsprocedures voor. Deze proactieve aanpak heeft hen geholpen om veranderingen in de regelgeving voor te blijven en tegelijkertijd de nalevingsrisico's te verminderen.

Energiesector

Een internationaal energiebedrijf implementeerde AI voor het beheer van belastinggeschillen. Het systeem analyseert historische belastinggeschillen, rechterlijke uitspraken en administratieve uitspraken om de uitkomst van rechtszaken te voorspellen en optimale schikkingsstrategieën voor te stellen. Deze datagestuurde aanpak heeft de schikkingsresultaten met 40% verbeterd en de proceskosten aanzienlijk verlaagd.

Klein beginnen, groot denken

Wat deze voorbeelden bijzonder relevant maakt, is dat ze laten zien hoe toegankelijk AI-implementatie is geworden. Bedrijven hebben geen enorme IT-afdelingen of onbeperkte budgetten nodig. Moderne AI-oplossingen zijn steeds meer cloudgebaseerd, vereisen minimale investeringen in infrastructuur, zijn vooraf geconfigureerd met belastingspecifieke mogelijkheden en kunnen worden geschaald om mee te groeien met de behoeften van de organisatie.

Deze transformatieve resultaten zijn niet van de ene op de andere dag ontstaan. Elk bedrijf begon met gerichte implementaties die specifieke pijnpunten aanpakten. Een reis naar AI-transformatie in belastingen begint bijvoorbeeld meestal met fundamentele stappen in de eerste 90 dagen, waarbij organisaties geautomatiseerde gegevensextractie, basistoezicht op naleving en eenvoudige, op regels gebaseerde berekeningen implementeren om vertrouwen op te bouwen en snelle winsten aan te tonen. 

Tegen de zes maanden gaan belastingafdelingen meestal over op meer geavanceerde toepassingen, waaronder verbeterde planningsanalyses, geautomatiseerde voorbereiding van aangiften en realtime monitoring van statistieken die tastbare efficiëntiewinsten opleveren. Na twaalf maanden zijn organisaties klaar om gebruik te maken van geavanceerde mogelijkheden zoals voorspellende risicobeoordeling, geïntegreerde wereldwijde compliancemonitoring en geavanceerde transfer pricing-analyses. Deze gefaseerde aanpak stelt belastingafdelingen in staat om geleidelijk capaciteiten op te bouwen, terwijl ervoor wordt gezorgd dat elke fase meetbare waarde levert en de basis legt voor meer geavanceerde toepassingen.

Kijkend naar de toekomst

De boodschap is duidelijk: wachten met de invoering van AI in fiscale functies is niet alleen een gemiste kans, maar het is ook een concurrentierisico. Naarmate early adopters aan efficiëntie, nauwkeurigheid en strategische voordelen winnen, wordt de kloof tussen AI-gebaseerde belastingafdelingen en traditionele operaties groter. De vraag is niet of AI moet worden omarmd, maar hoe snel organisaties aan hun transformatietraject kunnen beginnen.

De fiscale functie van morgen wordt vandaag opgebouwd. Organisaties die AI nu omarmen, zullen meer winnen dan alleen efficiëntie - ze zullen de capaciteiten en inzichten ontwikkelen die nodig zijn om van hun belastingafdelingen strategische krachtpatsers te maken. Ze zullen beter gepositioneerd zijn om door de complexiteit van de regelgeving te navigeren, planningsmogelijkheden te identificeren en waarde te leveren aan hun organisaties.

De tools zijn klaar. Het pad is duidelijk. Voor internationaal actieve bedrijven kan de boodschap niet duidelijker zijn: de toekomst van belastingen is AI-enabled, en die toekomst is er al.

RSM is een thought leader op het gebied van internationaal belastingadvies en technologische innovatie. We bieden frequente inzichten door middel van training en thought leadership, waarbij we gebruik maken van onze diepgaande kennis van ontwikkelingen in de sector en praktische ervaring in het werken met klanten. Wilt u meer weten over de voordelen van de aanpak van het Tax Innovation Lab voor uw organisatie, neem dan contact op met een van onze consultants.