Omkering bewijslast nu aangifte niet elektronisch is ingediend

Om een belastingschuld te kunnen vaststellen dient de inspecteur te beschikken over de relevante feiten en gegevens. In fiscale wetten zijn hiervoor verschillende verplichtingen opgenomen, zoals de verplichting van belastingplichtige om een belastingaangifte te doen. Die verplichting ontstaat pas nadat belastingplichtige daarvoor is uitgenodigd. In de uitnodiging is opgenomen op welke wijze – elektronisch of hard copy – de aangifte moet worden ingediend. Op basis van de wet moet de aangifte duidelijk, stellig en zonder voorbehoud worden gedaan.

Die formele voorwaarden, dat een belastingaangifte duidelijk, stellig en zonder voorbehoud wordt gedaan, staan naast de materiële voorwaarde dat de in de aangifte verstrekte informatie kan leiden tot het vaststellen van een belastingaanslag. Die materiële voorwaarde blijft verder buiten beschouwing. 

De aangifte moet duidelijk zijn

Een belastingaangifte is duidelijk ingevuld als alle in de aangifte opgenomen rubrieken zijn ingevuld. Uiteraard dienen alleen de rubrieken die op belastingplichtige van toepassing zijn, te worden ingevuld. Tot het werkterrein van een inspecteur behoort dus niet dat hij zelf in de voor hem beschikbare gegevens gaat zoeken om in de door een belastingplichtige niet of onvolledig ingevulde aangifte, de niet ingevulde – maar wel relevante – rubrieken gaat invullen. Op basis van de in de ingediende aangifte verstrekte gegevens moet het voor de inspecteur mogelijk zijn de fiscale positie van belastingplichtige te bepalen en daarvoor de belastingaanslag vast te stellen.  

De aangifte moet stellig en zonder voorbehoud zijn

Een aangifte is ‘stellig’ ingediend zodra de ingevulde gegevens eenduidig en consistent zijn. Vermeldingen waarbij de belastbare feiten of aftrekbare bedragen worden aangegeven met ‘ongeveer’, ‘circa’, ‘in de orde van grootte van’ zijn niet toegestaan. Het moet gaan om eenduidige, exacte bedragen. Met de voortschrijdende digitalisering is het ondertussen niet meer mogelijk om bij de in te vullen bedragen deze voorbehouden te maken. Voor aangiften die op papier worden ingediend, zou dit nog wel kunnen. Het is echter raadzaam om dit achterwege te laten.

Afwijken van voorgeschreven manier van indienen: herstelmogelijkheid?

Het indienen van een aangifte die niet duidelijk, stellig, en zonder voorbehoud is ingediend leidt tot de constatering dat niet de vereiste aangifte is gedaan. Voor dit verzuim geeft de Belastingdienst de mogelijkheid tot verzuimherstel. Ook het indienen van de aangifte waarbij de in de uitnodiging vermelde manier niet wordt gebruikt leidt tot de constatering dat geen aangifte is gedaan. Als de aangifte bijvoorbeeld uitsluitend elektronisch moet worden ingediend en een papieren versie is naar de Belastingdienst verstuurd, zal belastingplichtige een herinnering en aanmaning voor het doen van de aangifte ontvangen. In hoger beroep (Hof Arnhem-Leeuwaarden 25 februari 2025, ECLI:NL:GHARL:2025:1173) is de vraag voorgelegd of belanghebbende de vereiste aangifte heeft gedaan door de aangifte hard copy in te leveren terwijl uitsluitend een elektronische indiening in de uitnodiging was vermeld. Vast staat dat met het door belastingplichtige in hard copy aanreiken van zijn aangifte dit niet de in de uitnodiging tot het doen van aangifte opgenomen wijze is gebeurd. Hof Arnhem-Leeuwarden overweegt dat onder deze omstandigheden inderdaad sprake is van het niet doen van de vereiste aangifte. 

Sanctie: omkering en verzwaring bewijslast

De consequentie van het niet doen van de vereiste aangifte leidt normaal gesproken tot een omkering en verzwaring van de bewijslast (art. 25 en 27e Algemene wet inzake rijksbelastingen). In de casus die door Hof Arnhem-Leeuwarden beoordeeld is, heeft het Hof in de omstandigheid dat de inspecteur wel de beschikking had over een hard copy van de aangifte een mitigerende factor gezien. Op basis van de in die hard copy verstrekte gegevens was het namelijk voor de inspecteur mogelijk om de belastingpositie van belastingplichtige te bepalen en een belastingaanslag vast te stellen. Dit leidt ertoe dat de bewijslast wel is omgekeerd, maar dat geen aanleiding bestaat voor de verzwaring ervan. 

Belangrijk: voorkom een nadelige bewijspositie

De formele voorwaarden bij het doen van een aangifte – waartoe dus ook de manier waarop de aangifte wordt ingediend behoort – zijn belangrijk voor de bepaling van de bewijspositie. Voordeel is dat voor verzuimen in de nakoming van deze formele voorwaarden een herstel wordt geboden. Belangrijk is te voorkomen dat u met een omkering en verzwaring van de bewijslast wordt geconfronteerd.