Al enige tijd worden procedures gevoerd omtrent het ondernemerschap van leden van een raad van commissarissen of bezwaarcommissies. De Staatssecretaris heeft 28 april 2021 een nieuw besluit geplaatst in de Staatscourant om meer duidelijkheid te geven omtrent de btw-positie van dergelijke personen.

Zelfstandigheid

De vraag omtrent het ondernemerschap van de commissaris of toezichthouder komt voort uit de discussie over de vraag of niet-loontrekkende leden van dergelijke commissies zelfstandig zijn in de uitvoering van hun taken. Deze discussie is relevant omdat zelfstandigheid een van de vereisten is om te kunnen spreken van een ondernemer voor de omzetbelasting. Indien sprake is van ondernemerschap dient dan ook een factuur met btw voor de werkzaamheden te worden uitgereikt. 

Uit de arresten HvJ EU 13 juni 2019, C-420/18 (IO) en HR 26 juni 2020 bleek dat zelfstandigheid ontbrak omdat de betreffende individuele leden van de commissies geen werkzaamheden hebben verricht waarvoor zij individueel verantwoordelijk gehouden kunnen worden en geen economisch risico lopen. 

Naar aanleiding van de genoemde twee zaken heeft de Staatssecretaris een nieuw besluit gepubliceerd, waarmee meer duidelijkheid wordt gegeven omtrent de zelfstandigheid, en daarmee de btw-positie, van uitvoerende en niet-uitvoerende bestuursleden, leden van Raden van Commissarissen, leden van Raden van Toezicht, leden van bezwaaradviescommissies en van soortgelijke personen. 

Verduidelijkingen uit besluit Staatssecretaris

De Staatsecretaris heeft in zijn besluit opheldering gegeven voor de volgende vier situaties, waarin in beginsel geen sprake zal zijn van zelfstandigheid ondanks het ontbreken van een arbeidsovereenkomst.

A. Toezichthoudend orgaan met wettelijke grondslag in publiek- of privaatrecht (o.a. NV, BV, (bedrijfstak-) pensioenfonds)

Een natuurlijk persoon die op persoonlijke titel onderdeel uitmaakt van een toezichthoudend orgaan van een rechtspersoon welke zijn grondslag vindt in publiek- of privaatrecht, treedt in beginsel niet zelfstandig op. Dit op voorwaarde dat dergelijke zelfstandigheid ook niet volgt uit de onderliggende statuten.

B. Toezichthoudend orgaan zonder wettelijke grondslag in publiek- of privaatrecht vergelijkbaar met NV of BV (o.a. stichting en vereniging)

Een natuurlijk persoon die op persoonlijke titel onderdeel uitmaakt van een toezichthoudend orgaan van een rechtspersoon welke zijn grondslag niet vindt in publiek- of privaatrecht, treedt in beginsel niet zelfstandig op.  

Dit op voorwaarde dat dergelijke zelfstandigheid ook niet volgt uit de onderliggende statuten. De toezichtwerkzaamheden worden dan op naam van en onder verantwoordelijkheid van het toezichthoudende orgaan verricht.

C. Bezwaaradviescommissies, adviescolleges met wettelijke taak

Het ontbreekt de voorzitters en leden van een dergelijke commissie aan zelfstandigheid omdat uit de wet volgt dat de leden en voorzitters bij de uitoefening van hun taken als geheel op naam van en onder verantwoordelijkheid van de bezwaaradviescommissie optreden. Een mogelijke vergoeding doet hier niet aan af.

D. Toetsingscommissies, geschillencommissies en vergelijkbare commissies
Het betreft in deze categorie commissies die geen wettelijke taak hebben maar zijn ingesteld door rechtspersonen zelf. Uit de statuten moet blijken dat de voorzitters en leden extern geen individuele taken of verantwoordelijkheden hebben, maar dat zij statutair en reglementair een bepaalde taakstelling van de commissie als geheel uitvoeren. 

Andere situaties die niet onder A tot en met D vallen, moeten op basis van de specifieke feiten en omstandigheden van het geval beoordeeld worden aan de hand van regelgeving en jurisprudentie. 

Ingangsdatum en terugwerkende kracht

Het besluit is in werking getreden op 7 mei 2021 en werkt terug tot 13 juni 2019. De Staatssecretaris heeft echter goedgekeurd dat indien btw in rekening is gebracht voor de in het besluit opgenomen werkzaamheden en deze btw in aftrek is gebracht door de afnemer in de periode van 13 juni 2019 tot de datum van inwerkingtreding, daar niet op terugkomen hoeft te worden.

Meer informatie? 

Mocht u of uw organisatie zich herkennen in de voorgenoemde situaties of heeft uw twijfels over de btw-positie van het commissariaat en/of toezichthoudende rol, neem dan contact op met uw RSM-adviseur.

Download de nieuwsbrief 'Btw-positie commissariaten' in pdf.